تداوی کانال دندان (قسمت دوم)

امراضی که نیاز به تداوی کانال دندان دارند

برای تشخیص این امراض، دانستن اعراض و علایم آنها و بعضاً تغیرات رادیوگرافیک کمک میکند که ذیلاً مختصراً ذکر میگردد.

1-    Irreversible Pulpitis:

اعراض و علایم:

·        آغاز سریع درد که میتواند در اثر تغیرات درجه حرارت، مواد غذایی شیرین و یا اسیدی بوجود می آید. درد با وجود دور شدن تنبیه باز هم دوام میکند.

·        درد ممکن بصورت بنفسهی بوجود بیاید، وصف آن تیز و زجرت دهنده بوده، میتواند متقطع و یا دوامدار باشد.

·        درد با خم شدن و یا خوابیدن به نسبت افزایش فشار داخل پولپ شدت میابد.

·        درد راجعه بوده و به نواحی مجاور انتشار میکند.

·        در مراحل پیشرفته، درد بسیار شدید، زننده و خسته کن بوده که با منبه گرم تشدید میابد. درد به حدی شدید بوده که مانع خواب مریض در جریان شب میشود. و تنها با استفاده از آب سرد قدری بهبودی میابد. ممکن مریض به کلینیک با یک پارچه یخ به دهان مراجعه نماید.

·        در مراحل پیشرفته، اگزودات التهابی بداخل پولپ افراز شده و فشار داخل پولپ را بلند میبرد، بناءً دندان با قرع حساس میباشد.

2-    Chronic Pulpitis:

به سه شکل میباشد:

·      شکل باز یا   Ulcerative: یک حادثه التهابی مزمن پولپ میباشد، در صورتیکه پولپ در اثر کریس برهنه شده باشد. درینحالت در نقطه Exposure، آبسه تشکل کرده و توسط نسج گرانولوماتوز پوشیده میشود. این حالت بنام Pulpal Granuloma نیز یاد میشود.

·       شکل هایپرپلاستیک (Hyperplastic): نسج گرانولوماتوز رشد بیشتر کرده و کویته کریوزی را میپوشاند.

·      شکل بسته یا   Closed: درینجا آفت کریس موجود نیست، پولپ در اثر پروسیجر کاری، فشار بیش از حد اپرات ارتودونسی، تراوما و یا آفات پریودونتال به التهاب معروض شده است.

اعراض و علایم پولپیت مزمن:

·        درد اکثراً موجود نیست، اما در حالاتی مریض از درد شکایت میکند که مشکلی در دریناژ اکزودات التهابی رخ دهد.

·        شکل هایپرپلاستیک در دندانهای اطفال و نوجوانان بیشتر اتفاق میافتد. زیرا درین دندانها پولپ   Proliferationمقاومت کمتر داشته و آفت وسیع کریوزی  نسج هایپرپلاستیک را آزادنه اجازه میدهد.

·        شکل هایپرپلاستیک درد نداشته ولی به آسانی خونده است.

3-    Internal Resorption:

اعراض و علایم:

·        معمولاً بدون عرض است و اکثراً بصورت اتفاقی در جریان رادیوگرافی تشخیص میگردد.

·        درد تنها زمانی اتفاق میافتد که تاج دندان تثقب داده باشد.

·        دندان رنگ گلابی را بخود میگیرد و این یکی از اوصاف تشخیصی ذوب داخلی دندان است.

·      در رادیوگرافی، یک خیال رادیولوسنت بیضوی شکل ( Oval) در قسمت داخلی دندان مشاهده میشود. تصویر ذیل واضح میسازد.

4-    Pulp Necrosis:

اعراض و علایم:

·        تغیر رنگ دندان اولین علامه تشخیصی نکروز پولپ است.

·        دندان ممکن بدون درد باشد.

5-    Acute Apical Periodontitis (AAP):

اعراض و علایم:

·        دندان در قرع حساس میباشد.

·        درد دوامدار، گنگ و زجرت دهنده موجود میباشد.

·        درد برای مدت کوتاهی اتفاق میافتد.

·      تست های حیاتیت (  Electric Pulp Tester) منفی و یا مؤخر است.

·        تورم وجود ندارد.

·        درد در حین جویدن موجود است.

·        در مقابل سردی، ممکن درد تخفیف بیابد و یا هیچ تغیر نکند.

·        در مقابل حرارت گرم، ممکن درد تشدید یابد و یا هیچ عکس العمل نشان ندهد.

·        تغیرات خاص رادیوگرافیک مشاهده نمیشود، بعضاً وسیع شدن فضای PDL دیده میشود.

 

6-     Acute Apical Abscess:

اعراض و علایم:

·        دندان غیر زنده است.

·        در قرع حساس میباشد.

·        احساس میشود که دندان از حد طبیعی خود طویلتر شده که این ناشی از موجودیت و تجمع قیح در ناحیه اپیکال دندان میباشد.

·        تورم موجود بوده و با جس تموج هم احساس میشود.

·        درد در حین جویدن موجود است.

·        در مقابل تست های حیاتیت و حرارت گرم و سرد کدام عکس العمل بمشاهده نمیرسد.

·     مریض ممکن اعراض و علایم سیستمیک مانند تب و افزایش    WBC را نشان دهد.

·      در رادیوگرافی ممکن هیچ تغیری نباشد و یا ممکن رادیولوسنسی بزرگ   Periapical بمشاهده برسد.

7-    Periapical Granuloma:

اعراض و علایم:

·       اکثراً درد وجود ندارد، اما در واقعات Acute Exacerbation ممکن درد و حساسیت موجود باشد.

·        دندان در قرع حساس نیست.

·        لقی و تحرکیت وجود ندارد.

·        انساج نرم موجود بالای ساحه آفت با جس ممکن حساس باشد و یا نباشد.

·        در مقابل تست های حرارتی و حیاتیت عکس العمل منفی است.

·        اکثراً با اخذ رادیوگرافی، آفت دریافت میگردد.

تظاهرات رادیوگرافی:

·        نخستین تظاهرات رادیوگرافیک در لیگامنت پریودونتال است که در ناحیه اپکس ضخیم شده معلوم میشود.

·        آفت ممکن بصورت یک ساحه رادیولوسنسی با حواشی نا منظم به جسامت بسیار کوچک تا 2 سانتی متر معلوم میشود.

·        ممکن ذوب جذری هم تا حدی به مشاهده برسد.

8-    Radicular Cyst:

اعراض و علایم:

·      سیست ها اکثراً بدون اعراض و علایم بوده و بعضاً با رادیوگرافی   Periapical دریافت میگردند.

·        در کلیشه رادیوگرافی، سیست رادیکولار، بشکل یک ساحه رادیولوسنت مدور، ناک مانند و یا بیضوی معلوم میشود که با کناره های نازک رادیواوپک احاطه شده است.

9-    Chronic Alveolar Abscess: بنام Suppurative Periodontitis نیز یاد میشود، به تعقیب نکروز پولپ و یا توأم با Chronic Apical Periodontitis که باعث آبسه شده باشد بوجود می آید.

اعراض و علایم:

·        معمولاً بدون عرض است.

·       با بوجود آمدن  Sinus Tract و یا در رادیوگرافی اکثراً کشف میگردد.

·      در صورتیکه کویته کریوزی باز موجود باشد، دریناژ قیح از طریق   Canal Orifice و Sinus Tract مانع تورم و پندیدگی میگردد.

10-                        External Root Resorption: Resorption یک پروسه پتالوژیک و یا فزیولوژیک بوده که باعث ضیاع قسمت های مختلف دندان چون دنتین، سمنتوم و یا عظم الویول میگردد. در ذوب خارجی ریشه، پروسه ذوب یا Resorption سمنتوم و یا دنتین جذر دندان را متأثر میسازد.

اعراض و علایم:

·        در شروع بدون عرض بوده و در حالات پیشرفته دندان لق میباشد.

·       اگر ذوب خارجی ریشه به طرف تاج پیشرفت نماید، نمای گلابی رنگ ( Pink Tooth) را میدهد.

·        در رادیوگرافی، خیال رادیولوسنسی در ریشه و عظم مجاور دیده میشود.

·       از بین رفتن Lamina dura.